Üretim Yönetimi, bir işletmenin mevcut sistemindeki malzemeleri, beşeri gücü, makine – teçhizat kaynaklarını en uygun şekilde değerlendirerek talep gören ürünü istenilen zamanda ve maliyette üretmek anlamına gelir. Bu dosyamızda üretim yönetimi nedir, ne gibi faydaları ve amaçları vardır gibi sorulara yanıtlar arıyoruz.

Üretim süreci boyunca işletme kaynaklarının, verimli ve planlı şekilde yönetilerek, maliyet ve zaman tasarrufu ile birlikte karlılık elde etmek için üretim yönetimi yazılımlarından faydalanılabilir. Tüketiciden gelen adet, zamanlama, fiyat ve kalite taleplerinin en üst düzeyde ama işletme açısından da en ekonomik şekilde karşılanmasını sağlayan üretim yönetiminin tam olarak ne olduğu, amaçları, faydaları, kapsamı; kısacası önemli detayları hemen aşağıda!

Üretim yönetimi nedir?

Üretim yönetimi, mal veya hizmet üreten işletmenin en fonksiyonel, en ekonomik ve katma değeri en yüksek olacak şekilde üretim yapabilmesini sağlayacak sistemin geliştirilmesidir. Eldeki makine, insan gücü gibi mevcut kaynakları en ekonomik şekilde kullanarak istenilen miktarda mamülün/hizmetin, istenilen kalitede ve istenilen zamanda üretilmesi için işletmelerin üretim yönetimi çalışması oldukça önemlidir.

Üretim yönetiminin amaçları nelerdir?

“Hangi mal/hizmet? Ne kadar miktarda? Hangi özelliklerde? Nerede ve kim tarafından yapılacak?” gibi soruların yanıtlarını maliyet en düşük olacak ya da en fazla kar sağlayacak şekilde bulmaya çalışan bu işletmecilik fonksiyonunun birçok amacı vardır. Bu amaçlar tasarımdan ürün geliştirmeye, kaynaklardan dağıtıma, pazarlamadan satışa, her alanı etkileyecek niteliktedir.

Üretim yönetimi yapılırken en temel amaçlardan biri, tüketici isteklerinin fiyat, zaman, miktar ve kalite açısından en iyi şekilde karşılanmasıdır. Stok düzeyinin mümkün olduğunca düşük tutulması ya da devrinin artırılması da bir diğer amaçtır. Üretim yönetimi sayesinde işletmenin insan gücü ve makine gibi kaynaklarından yararlanma derecesi de etkili bir şekilde yükseltilmiş olacaktır.

Üretim yönetiminin faydaları nelerdir?

Üretim yönetiminin işletme açısından birçok faydası vardır. Bunlardan biri raporlamadır; yani üretim yönetimi, mal ve kaynakların en etkin şekilde kullanılıp kullanılmadığını raporlar ve olası durumlarda iyileştirme imkanları sağlayarak ürünün/hizmetin verimli hale getirilmesini sağlar. Üretim yönetimi aynı zamanda kıt kaynakların etkili ve çözüm odaklı şekilde kullanılmasına yardımcı olduğundan yine verime yönelik olumlu etki yaratır.

Tüketicinin istediği doğrultuda mal/hizmet üretiminin belirlenmesi için gerekli analizlerin ve planlamaların yapılmasını sağlayan üretim yönetimi, aynı zamanda işletmedeki mevcut makinelerin ve teçhizatların nasıl ve ne şekilde kullanılmasının doğru olacağını, bakımlarını ve maliyetlerini saptamak gibi bir fayda da sağlar. Kalite ve stok kontrolü gibi önemli aşamaların işleyişinin planlı bir şekilde yapılmasına yardımcı olan ve hem siparişlerin hem stokların sağlıklı bir düzen içinde gerçekleştirilmesini sağlayan üretim yönetimi programı, sağladığı bu yararlar sayesinde bir işletmenin olmazsa olmazına dönüşür.

Üretim yönetimi neleri kapsar?

Peki bir işletmenin üretim yönetimi neleri kapsamaktadır? Öncelikli olarak ürün tasarımı ve geliştirmeyi sayabiliriz. Ardından tedarik zinciri yönetimi, üretim planlama, uygulama ve kontrol, kalite yönetimi, teknoloji yönetimi, depo yönetimi gibi üretim süreçleri de üretim yönetimi kapsamına girmektedir.

Nihai ürün depolama ve ürünleri pazara hazırlama, lojistik yönetimi ve satış sonrası hizmet yazılımı süreçlerinin yanı sıra geri dönüşüme dayalı, etik ve çevre dostu üretime yönelik detaylar da üretim yönetiminin kapsamındadır.

Tüm bu bilgilerden de anlaşılacağı üzere üretim yönetiminin diğer departmanlarla olan ilişkilerindeki en belirgin özelliği, doğrudan yetki sahibi olmadan uzlaştırıcı ve koordine edici bir göreve sahip olmasıdır. Dolayısıyla üretim yönetiminde görev alacak kişilerin kendi alanları dışında diğer konularda da bilgi ve deneyim sahibi olmaları, iyi beşeri ilişkiler kurabilmeleri gerekir.

Üretim sistemleri nelerdir?

Bu konuya öncelikle “sistem nedir?” sorusunun yanıtıyla başlayalım. Belirli bir girdisi, süreci ve çıktısı olan, içten ve dıştan bazı faktörlerin etkilediği mekanizmaya sistem denilir. Sistemler, önceden tespit edilmiş bir amaca ulaşabilmek için tasarlanan ve birbiriyle bağlantılı ya da bağımsız birimler ile belirli bir düzen veya plana göre organize ya da karmaşık bir bütün meydana getiren parçalardır. Sistem bir bütündür ve bir sistem, birçok alt sistemden meydana gelir. Sistemi oluşturan alt sistemler arasında karmaşık bir yapı vardır ve bu alt sistemler birbirlerine bağlı olarak değişebilir ve birbirlerini etkileyebilir. Bir sistemin sınırlarını kesin olarak bilmek imkansızdır ve bu sınırlar, alt sistemlerle alakalı olarak sürekli bir değişkenlik halindedir.

Üretim sistemi seçimini etkileyen faktörler arasında ise birçok farklı detay vardır. Bunlar arasında faaliyet konusu, ürün çeşitliliği, ürün yapısı, teknoloji yapısı, işgücü yapısı, talepteki değişimler, pazardaki değişimler, rekabet koşullarındaki değişimler, rakiplerin konumları, miktar, kalite ve maliyet gibi unsurlar sayılabilir.

Üretim sistemleri geleneksel ve modern olarak ikiye ayrılırlar. Geleneksel üretim sistemleri üretim yöntemlerine (sentetik mi, analitik mi, fabrikasyon mu, montaj mı? gibi); ürünün cinsine (demir-çelik mi, kömür mü, elektronik mi, ahşap mı, tekstil mi? gibi), üretim miktarı veya akışına (siparişe göre mi? parti tipi mi? sürekli mi? karma mı? proje tipi mi? gibi) göre çalışır.

Modern üretim sistemleri ise aşağıdaki gibidir:

• Bilgisayar destekli mühendislik
• Bilgisayar destekli süreç planlaması
• Malzeme ihtiyaç planlaması (MRP)
• İmalat kaynak planlaması (MRPII)
• Kurumsal kaynak planlaması (ERP)
• Otomatik depolama sistemi
• Otomatik kontrol ve inceleme sistemi
• Otomatik yönlendirilmiş taşıma sistemi
• Robotlar, robot sistemler
• Sürekli geliştirme programı
• Toplam kalite yönetimi
• Toplam verimli bakım
• Adım adım üretim yönetimi kararları
• Maliyet yönetimi